Onderwijs en opvoeding, het laatste is er nog niet over
geschreven.
Ik zie de ‘taak’ van de leer-kracht behoorlijk ruim en
eigenlijk vanzelfsprekend: een kind op die manier begeleiden dat die kan groeien en zich ontwikkelen in wie die in wezen is (potentie-ontwikkeling dus eigenlijk), op eigen-wijze (iedereen leert op zijn eigen unieke manier) én met een zo
ruim mogelijke belevings- en ervaringswereld.
Eigen project
Vanaf het vierde leerjaar geef ik dan ook steevast de
opdracht een eigen, zelfgekozen project uit te werken. Vermits conditionering
al heel snel na de geboorte zijn intrede doet en nóg meer na de leeftijd van 7
jaar, doe ik eerst een brainstormoefening om de mind terug wat meer te openen
voor wie dat kan gebruiken, de fantasie te prikkelen en de mogelijkheden te
verruimen.
De kinderen noteren ideetjes over wat ze deze week nog
willen doen (ik ben verplicht tot werkblaadjes, deed ik in het begin echt wel anders...), voor het einde van het zesde leerjaar, voor hun achttiende
verjaardag en voor het einde van hun leven.
Dat kan gaan over met twee verschillende sokken naar school
komen, over een boek schrijven, een concert organiseren, een remedie vinden voor
één of andere ziekte, een interview doen met een bekende atleet of president, je grootouders
wekelijks een bezoek brengen, je ouders verrassen met ontbijt op bed, leren
flikflakken,…
Nadien krijgen ze de opdracht, los van werkblaadjes, even
weg te dromen. Wat zou jij doen als je volledig vrij zou zijn? Naar geld, tijd,
ruimte, vervoer heb je niet om te kijken. Wat is je droom, wat wil je nog
bereiken, wat wil je leren, tonen aan anderen,…. Waar word je helemaal blij en
enthousiast van?
Vervolgens kiezen ze, helemaal voor zichzelf, een project
waaraan ze gaan werken. Ze kiezen het onderwerp of thema, wát ze precies gaan
doen, met wie (alleen, met meerdere kinderen of misschien wel met de hele klas),
welk materiaal ze ervoor nodig hebben en eventuele hulp of derden die ze moeten
inschakelen. Ze regelen alles zelf, van het begin tot het einde. Hulp mag
uiteraard altijd gevraagd worden, ook dat is onderdeel van zelfstandig
handelen.
Uiteraard maken we ook ruimte voor een toonmoment mét applaus. Dat kan
bestaan uit een collage, foto’s, filmpje of verslag van wat ze hebben gedaan.
Dat kan ook zijn dat ze meebrengen wat ze gemaakt hebben of tonen wat ze willen
tonen aan kunstjes in combinatie met verslaggave van het verloop van hun
project. Dat moet niet op papier staan. Wat je inspireert en motiveert, daar
heb je geen spiekbriefje voor nodig, ook niet voor wat je in real life aan
ervaringen hebt opgedaan. Dat kan zo spontaan verteld worden. Mocht dat nodig
zijn, mag dat uiteraard wél.
Voobeelden van uitgewerkte projecten
Koken is eentje dat vaak terugkomt. Het zelf klaarmaken van een
hoofdgerecht of dessert, al dan niet gekoppeld aan een bepaald land. Een carnavalskoffer,
een interactieve uiteenzetting over blind zijn, een zelf geschreven liedje, een
zelfgeschreven verhaal mét illustraties, acrogym, vloggen, fotocollages en
filmpjes, een stand-up comedian, iemand die Grieks wilde leren en daar iets
rond heeft gedaan, flikflak onder de knie krijgen, gekleurde pannenkoeken (Geweldig idee toch! - los van wat daar allemaal in zit :-p),
toneeltjes allerhande, acrobatie zoals in het circus, goocheltrucs,…
Groeimogelijkheden tijdens het project
Met deze opdracht ervaren kinderen sowieso succes, veelal
ook uitdagingen. Alleen al bij het samenwerken of de groepsvorming kunnen al
discussies ontstaan. Het probleemoplossend vermogen en creatief denken wordt
aangescherpt, alsook de communicatievaardigheden en het omgaan met zichzelf en elkaar.
Ze leren dat weglopen uit een groep en ‘probleempjes en emoties’ uit de weg
gaan niet altijd een oplossing is. Dat je verantwoordelijkheid draagt als je met
anderen samenwerkt en er ook op elk lid van de groep gerekend wordt. Dat het
mogelijk is dat je eerst beslist iets samen te doen en daarna toch alleen gaat
werken. Grenzen stellen en verantwoordelijkheid nemen komen om het hoekje
kijken, alsook vertrouwen in jezelf en je project.
Vermits de kinderen op een intrinsieke manier gemotiveerd
zijn (het is iets van en voor zichzelf én ook voor de klasgroep),
komen ze ook tot inspiratie en van daaruit kan het alle kanten op.
Een droom of eigen gekozen activiteit vormgeven en tot bloei
laten komen, daar komen soms ook kosten bij. Toch is dat nog nooit een probleem
geweest, omdat het enerzijds altijd kleinschalig is geweest, door de ouders
wordt aangemoedigd en vooral de verwezenlijking van het idee voorop staat. Als dat
je doel is, vind je wel een oplossing, ook als er geld nodig is. Dat is eerder
bijkomstig dan, de manier waarop gaat vaak gemakkelijker als je er niet teveel
problemen bij maakt.
